1. Mật Mã Dân Sự Là Gì?

Theo Luật An toàn Thông tin Mạng số 86/2015/QH13, mật mã dân sự được định nghĩa là "kỹ thuật mật mã và sản phẩm mật mã được sử dụng để bảo mật hoặc xác thực thông tin không thuộc phạm vi bí mật nhà nước."

Nói cách khác, mật mã dân sự bao gồm các kỹ thuật và sản phẩm mã hóa áp dụng trong lĩnh vực dân sự, không liên quan đến quân sự, an ninh quốc gia hoặc quốc phòng. Đây là nền tảng cho việc bảo vệ dữ liệu trong môi trường kinh doanh và cá nhân.

2. Sản Phẩm Mật Mã Dân Sự Là Gì?

Cũng theo Luật An toàn Thông tin Mạng, "sản phẩm mật mã dân sự là các tài liệu, trang thiết bị kỹ thuật và nghiệp vụ mật mã để bảo vệ thông tin không thuộc phạm vi bí mật nhà nước."

Hiểu đơn giản, đây là các sản phẩm sử dụng khóa mật mã (encryption key) để bảo vệ dữ liệu lưu trữ hoặc trao đổi trên mạng, chuyển đổi dữ liệu thông thường (hình ảnh, âm thanh, thoại) thành dạng mã hóa không thể đọc nếu thiếu công cụ giải mã. Sản phẩm có thể tồn tại dưới dạng phần mềm (software) hoặc phần cứng (hardware), sử dụng thuật toán mã hóa đối xứng hoặc không đối xứng.

Ứng dụng phổ biến trong hệ thống công nghệ thông tin của ngân hàng, tổ chức tài chính, doanh nghiệp lớn và nhà máy công nghệ cao. Tên tiếng Anh: "civil cryptography products" hoặc "civil cryptographic items."

Lưu ý quan trọng: Không phải mọi sản phẩm sử dụng kỹ thuật mã hóa đều là mật mã dân sự. Các thiết bị dân dụng như máy tính xách tay, ổ cứng tự mã hóa SED, điện thoại thông minh hoặc hệ điều hành Windows không thuộc danh mục này, dù tích hợp mật mã sẵn (theo Giải thích #2 - Phụ lục 1 của Nghị định số 211/2025/NĐ-CP).

3. Danh Mục Sản Phẩm Mật Mã Dân Sự

Danh mục được chia thành hai nhóm chính theo Nghị định số 211/2025/NĐ-CP:

• Nhóm 1: Sản phẩm phải xin giấy phép kinh doanh (Phụ lục 1).
• Nhóm 2: Sản phẩm phải xin cả giấy phép kinh doanh và xuất nhập khẩu (tập con của Nhóm 1, Phụ lục 2).

Các nhóm sản phẩm phổ biến sẽ được chi tiết ở phần mẹo phân loại dưới đây.

4. Giấy Phép Mật Mã Dân Sự Là Gì?

Giấy phép kinh doanh sản phẩm và dịch vụ mật mã dân sự là giấy phép do Ban Cơ yếu Chính phủ cấp cho tổ chức, doanh nghiệp đủ điều kiện kinh doanh sản phẩm, dịch vụ MMDS.

Giấy phép này là điều kiện bắt buộc để kinh doanh, nhập khẩu, xuất khẩu và thông quan hàng hóa thuộc danh mục MMDS.

5. Căn Cứ Pháp Lý Xin Giấy Phép MMDS

Các văn bản pháp lý chính:

• Luật An toàn thông tin mạng số 86/2015/QH13 (sửa đổi, bổ sung năm 2018).
• Nghị định số 211/2025/NĐ-CP quy định về quản lý sản phẩm, dịch vụ mật mã dân sự.
• Thông tư số 13/2018/TT-BTTTT quy định chi tiết một số điều của Nghị định số 58/2016/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung).
• Thông tư số 249/2016/TT-BTC quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý, sử dụng phí và lệ phí trong lĩnh vực an toàn thông tin.

6. Điều Kiện Cấp Giấy Phép Kinh Doanh MMDS

Theo Nghị định số 211/2025/NĐ-CP, Điều kiện cấp giấy phép kinh doanh sản phẩm và dịch vụ MMDS bao gồm:

• Doanh nghiệp phải là công ty Việt Nam (không áp dụng cho chi nhánh nước ngoài).
• Có nhân sự chuyên trách về MMDS (ít nhất 2 kỹ sư CNTT, 1 cử nhân luật).
• Có phương án kinh doanh, kỹ thuật và bảo mật phù hợp.
• Cam kết tuân thủ quy định pháp luật.

7. Hồ Sơ Xin Giấy Phép Kinh Doanh MMDS

Hồ sơ xin giấy phép kinh doanh MMDS bao gồm:

• Đơn đề nghị cấp giấy phép (Mẫu số 01 - Phụ lục Nghị định 211/2025/NĐ-CP).
• Bản sao Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.
• Phương án kinh doanh MMDS.
• Phương án kỹ thuật.
• Phương án bảo mật.
• Danh sách nhân sự và bằng cấp.

Thời hạn xử lý: 30 ngày làm việc.

Hồ sơ xin giấy phép xuất nhập khẩu MMDS:

• Đơn đề nghị (Mẫu số 02).
• Bản sao giấy phép kinh doanh.
• Bản sao chứng nhận hợp quy (nếu áp dụng).

Thời hạn: 1 năm. Phải xin lại khi hết hạn.

8. Lệ Phí Cấp Giấy Phép Mật Mã Dân Sự

Căn cứ Thông tư 249/2016/TT-BTC:

8.1. Lệ Phí Cấp Giấy Phép Kinh Doanh

• Cấp mới: 8.000.000 VNĐ cho nhóm đầu tiên, +2.000.000 VNĐ mỗi nhóm tiếp theo (tối đa 8 nhóm sản phẩm, 3 nhóm dịch vụ).
• Bổ sung: 3.000.000 VNĐ cho nhóm đầu, +1.000.000 VNĐ mỗi nhóm tiếp theo.
• Thực tế: 8-12 triệu VNĐ cho lần đầu, 3-5 triệu VNĐ cho bổ sung. Có thể giảm 50% tùy thời kỳ.

8.2. Lệ Phí Cấp Giấy Phép Xuất Nhập Khẩu

200.000 VNĐ/giấy phép (không phụ thuộc số lượng sản phẩm).

9. Chứng Nhận Hợp Quy Sản Phẩm Mật Mã Dân Sự

Theo Luật An toàn Thông tin Mạng, chứng nhận hợp quy là yêu cầu bắt buộc cho giấy phép xuất nhập khẩu. Hiện đang triển khai hệ thống đánh giá; dự kiến bắt buộc từ 2025-2026.

Xem thêm: Hướng dẫn chứng nhận hợp quy MMDS từ A-Z.

10. Các Câu Hỏi Thường Gặp Về Kinh Doanh MMDS

Bạn thắc mắc về áp dụng quy định cho trường hợp cụ thể? Hoặc miễn trừ giấy phép? Chúng tôi đã tổng hợp hỏi đáp chi tiết với trích dẫn pháp lý.

Xem thêm: Hỏi đáp chuyên sâu về MMDS.

11. Dịch Vụ Tư Vấn Xin Giấy Phép MMDS Của Vi Na

11.1. Vi Na Hỗ Trợ Bạn Những Gì?

Là đơn vị kỳ cựu với các giải thưởng quốc tế như SME100 Asia và Stevie Awards, Vi Na cung cấp:

• Đánh giá đặc tính sản phẩm, xác định cần giấy phép MMDS hay không.
• Tư vấn khắc phục điều kiện thiếu sót.
• Hỗ trợ chuẩn bị hồ sơ (phương án kỹ thuật, kinh doanh, bảo mật).
• Căn cứ pháp lý cho sản phẩm không cần giấy phép để thông quan nhanh.
• CEO Trần Thanh Phương – Chuyên gia pháp lý hàng đầu về MMDS.

Xem thêm: Tiêu chí chọn công ty dịch vụ xuất nhập khẩu uy tín.

11.2. Quy Trình Tư Vấn Cùng Vi Na

1. Gửi Giấy ĐKKD và datasheet sản phẩm.
2. Đánh giá sơ bộ và báo giá.
3. Ký hợp đồng, tạm ứng phí.
4. Soạn hồ sơ.
5. Hỗ trợ mở tài khoản dịch vụ công.
6. Nộp hồ sơ và theo dõi.
7. Thanh toán lệ phí.
8. Tất toán hợp đồng.
9. Nhận giấy phép gốc.

12. Mẹo Phân Loại Sản Phẩm Mật Mã Dân Sự

Theo Nghị định 211/2025/NĐ-CP, có 07 nhóm chính. Các nhóm phổ biến:

• Bảo mật luồng IP: Tạo VPN với IPSec/TLS (firewall, router, switch MACSec, SD-WAN, security gateway).
• Bảo mật dữ liệu trao đổi trên mạng: Không dùng VPN (wireless controller, security appliance, switch).
• Sinh khóa mật mã: Tạo/quản lý khóa (token Yubico, SafeNet, HSM ngân hàng).
• Bảo mật thoại: Điện thoại IP, bộ đàm, tổng đài với mã hóa.
• Bảo mật dữ liệu lưu trữ: Bộ lưu trữ với mã hóa (data storage, server NAS/FAS).

Xem thêm: Danh mục sản phẩm MMDS phải xin giấy phép.